Yakın bir arkadaşımın ” neden büyük çaplı bir teleskop yapmıyorsun ” demesi ve bunda ısrar etmesi üzerine ” Castor ” un yapım macerası başladı.

Bu arkadaşım aynı zamanda bu teleskobun da isim babasıdır. İkizler takımyıldızının iki parlak yıldızı vardır, biri Pollux, diğeri de Castor. Pollux daha parlaktır, ileride daha büyük bir teleskop yaparsam ona da Pollux ismini vermek için bu teleskoba Castor ismini önermişti Onur Atılgan arkadaşım.

• 

26.11.2010

İlk önce 19 mm kalınlığında, 480 mm çapında bir cam kestirdim. Bu çap için çok ince bir cam ancak piyasada daha kalın bir cam satılmıyor.

• 

26.11.2010

Aşındırma çalışması için döner bir tezgah yaptım. Her tarafın eşit aşınabilmesi için aralıklar ile aynayı döndürerek çalışmak gerekiyor.

• 

26.11.2010

İlk önce hızlıca orta kısım aşınsın diye daha küçük çaplı bir alet kullanıldı. Bu aletler cam, granit, çelik, seramik malzemelerden olabiliyor. 80 grit SC ( Silisyum Karbür ) ile işe başlandı.

• 

26.11.2010

Bir miktar 80 grit SC ayna olacak camın üzerine dökülüyor.

• 

26.11.2010

SC ve cam tozlarını solumamak için aşındırıcı ıslatılıyor. Bu şekilde hem toz olmuyor, hem de aşındırıcılar yüzeye daha iyi yayılıyor.

• 

29.11.2010

Uzun sürecek bir çalışmaya ilk adım atıldı.

Aynanın dışına fazla taşmayacak bir şekilde ileri geri hareketlerle çalışma başladı.

• 

29.11.2010

Kısa süre sonra ayna olacak camın yüzeyi aşınmaya başladı.

• 

29.11.2010

Bir – iki gün sonra orta kısım çukur olmaya başladı.

• 

01.12.2010

Metal bir alet ile de çalışıldı.

• 

01.12.2010

Orta kısımda oluşan çukur iyice belli olmaya başladı.

• 

03.12.2010

Gün geçtikçe derinlik artıyor.

• 

04.12.2010

Küresel bir yüzey olması için alet ve aynanın aynı çapta olması daha hızlı olacak. Bunun için ayna ile alçıdan bir kalıp hazırlamak gerekiyor.

• 

04.12.2010

Kalıba alçı döküp donmasını bekliyoruz.

• 

04.12.2010

Kalıp çıkartılıyor ve alçı disk ortaya çıkıyor.

• 

04.12.2010

Ayna ile alçıdan yapılacak alet artık aynı çapta

• 

04.12.2010

BTB denilen seramik parçaları alçı üzerine düzgün yapıştırmak için kalem ile çizgiler çizildi.

• 

04.12.2010

Seramik parçalar yapıştırıcı ile alçı kalıba yapıştırılıyor.

• 

04.12.2010

Seramik parçalar alçıdan yapılan aletin üzerine yapıştırıldı.

• 

04.12.2010

Mermer yapıştırıcısı ile seramiklerin aralarındaki boşluklar dolduruluyor, böylelikle BTB parçalar alçı kalıba daha kuvvetli yapışmış oluyor.

• 

04.12.2010

Mermer yapıştırıcısı ile tüm boşluklar dolduruldu.

• 

05.12.2010

Aynı çapta seramik alet ve 80 grit SC ile aşındırmaya devam edildi.

• 

05.12.2010

Aynı çapta seramik alet ve 80 grit SC ile aşındırmaya devam edildi.

• 

05.12.2010

Kaba aşındırmaya devam.

• 

08.12.2010

Aşındırmaya devam.

• 

08.12.2010

Aşınma kenarlara doğru devam ediyor.

• 

10.12.2010

Gün geçtikçe aynanın çukurluğu artıyor.

• 

12.12.2010

İstenilen derinliğe yavaş yavaş yaklaştık. Derinlik odak uzaklığına bağlı, bunun da bir formülü var. Planladığım odak uzaklığı için, yaklaşık olarak 7 mm derinlik olması gerekiyor.

• 

12.12.2010

İstenilen derinliğe ulaşıldı.

• 

14.12.2010

Bundan sonra sırayla 120, 220, 320 grit SC ile çalışılarak kaba aşındırma işi bitmiş oluyor.

• 

16.12.2010

Kaba aşındırma işi bittikten sonra sıra ince aşındırma işine geliyor.

Sırasıyla 500, 800, 1000 ve 1200 grit alüminyum oksit ile çalışılarak ince aşındırma işi de bitmiş oluyor.

• 

18.12.2010

İnce aşındırma işi de bittiğinde derinlik tam da planladığım gibi oldu.

Bundan sonraki aşamada cilalama ve biçimlendirme işi yapılacak. Bu daha da uzun bir süreç ve bu çapta aynayı el ile cilalamak da oldukça zor.

Bunun için cilalama makinası yapmaya karar verdim.

• 

04.01.2011

Cilalama makinası için 45×45 sigma profil kullandım.

• 

04.01.2011

Gövde oluşmaya başladı.

• 

23.01.2011

Döner platform için eksenel rulmanlar takılıyor.

• 

23.01.2011

Döner platform için eksenel rulmanlar takılıyor.

• 

23.01.2011

Döner platform için eksenel rulmanlar takılıyor.

• 

23.01.2011

Döner platform için eksenel rulmanlar takılıyor. Platform bağlantı parçası monte ediliyor.

• 

23.01.2011

Döner platform için eksenel rulmanlar takılıyor. Platform bağlantı parçası monte ediliyor.

• 

23.01.2011

Platform bağlantı parçası monte ediliyor.

• 

23.01.2011

Mermer kullanılarak yapılan döner platform yerine monte edildi.

• 

02.02.2011

Mermer platform döndürülüyor ve kenarı hava çeliği torna kalemi ile traşlanarak düz hale getiriliyor.

• 

27.02.2011

Makinanın hareketli parçalarının montajı yapılıyor.

• 

27.02.2011

• 

27.02.2011

• 

27.02.2011

• 

• 

27.02.2011

Makinanın hareketli parçalarının montajı yapılıyor.

• 

27.02.2011

Makinanın mermer tablasını ve hareket kollarını çevirecek motorlar.

• 

01.03.2011

Ayna makinaya koyuldu ve cilalama işi için gerekli ayarlar yapılacak.

• 

01.03.2011

• 

01.03.2011

• 

04.03.2011

Cila hazırlıkları başladı. Optik reçine dökülüp lap hazırlanacak.

• 

04.03.2011

Reçine kalıba döküldü.

• 

04.03.2011

Cilalama lapı artık hazır.

• 

04.03.2011

Makina ile cilalama işi başladı.

• 

04.03.2011

• 

04.03.2011

• 

04.03.2021

Birkaç saat cilalamadan sonra ilk ronchi testi yapıldı.

• 

05.03.2021

Cilaya devam edildi, ronchi testi yapıldı.

• 

16.03.2021

Cila süresi arttıkça ayna yüzeyi daha parlak hale geliyor, ronchi testindeki bu netleşen siyah çizgiler bunun göstergesi. Ancak oldukça bozuk bir yüzey görüntüsü var.

• 

05.04.2011

Zaman geçtikçe ayna yüzeyi düzeliyor gibi.

• 

14.04.2011

Giderek daha güzel bir optik yüzey oluşuyor. Bundan daha iyi bir sonuç alamadığım için biçimlendirmeyi burada bırakıyorum ve aynayı kaplamaya veriyorum.

22.04.2011

Kaplama yapıldıktan sonra 19 ” ( 480 mm ) F/4,40 ayna.

31.08.2011

Rhino programı ile teleskobun çizimini yaptım. Parçaları ölçeklendirdim.

31.08.2011

Kontrplak parçalar CNC ile hassas bir şekilde kesiliyor.

13.12.2011

Kesilen huş kontrplak parçaların kenarlarında kesim çapakları oluyor.

İnce zımpara ile bu çapaklar güzelce temizleniyor.

13.12.2011

Tüm parçaların zımpara ile temizlenme işleri bitiyor.

13.12.2011

Teleskobun ikincil ayna ve odaklayıcı çemberinin montajı başlıyor.

15.01.2012

İkincil ayna tutucu ve odaklayıcı çemberi montajı devam ediyor.

Ana ayna kasasının montajı yapılıyor.

19.01.2012

19.01.2012

22.01.2012

Bağlantı çubukları monte edildi.

22.01.2012

Teleskop gövdesinin parçaları hazırlandı, montajı yapılıyor.

26.01.2012

26.01.2012

• 

26.01.2012

Teleskop gövdesinin parçaları hazırlandı, montajı yapılıyor, büyük ölçüde tamamlandı.

İkincil ayna tutucusu tornada yapılıyor.

Örümcek bağlantı parçası tornada yapılıyor.

Örümcek bağlantısına çelik saçlar takılıyor.

15.02.2012

Örümcek kolları ve ikincil ayna tutucusu monte ediliyor.

3.1 ” ikincil ayna

İkincil ayna tutucusu ve boyut kıyaslaması.

İkincil ayna, ayna tutucusuna silikon ile yapıştırılıyor.

16.02.2012

İkincil ayna, ayna tutucusuna silikon ile yapıştırıldı.

18 noktalı ana ayna hücresi.

17.02.2012

Odaklayıcı monte ediliyor.

Ana ayna hücresi monte ediliyor.

Ana ayna hücresi monte ediliyor. Ana ayna hücresine yerleştirildi.

Ayna hücresi kollimasyon ayar vidaları.

Ana ayna hücresi kasası.

Ana ayna ve ayna askı çelik telleri.

23.02.2012

23.02.2012

Teleskop kullanıma hazır hale geldi.

Teleskop artık gözlem alanında.

Castor’ un Aynası Değişiyor.

19 mm kalınlığında cam ile yaptığım ayna olması gereken kalınlıktan çok daha ince olduğu için istediğim sonucu alamadım. 18 noktalı ayna hücresi astigma sorununu çözmeye yetmedi.

Daha kalın bir cam bulabilmek için araştırmalar yapmaya başladım. 2 adet 19 mm kalınlığındaki camın füzyon yöntemi ile birbirine yapıştırılacağını öğrendim. Füzyon yöntemi, camları programlı bir fırında kritik bir sıcaklığa getirdikten sonra eriyip biçimi bozulmadan moleküler olarak birbirine yapıştırma tekniği.

Lamine yapıştırma ile cam tabakalar birbirine yapıştırılıyor, arada plastik yapıştırıcı bir malzeme oluyor. Bunu pek çok büyük camcılar yapabiliyor, ancak bu şekilde her tabakanın sıcaklık farkı oluyor ve optik olarak hatalara neden oluyor. Füzyon yapıştırma iki farklı tabakanın tek bir cam gibi davranmasına olanak sağlıyor.

Birçok camcı ile görüştüm füzyon yapan bir firma bulamadım, hatta adını bile duymayanlar vardı. Sonunda İstanbul Dudullu sanayii bölgesinde bir cam firmasının dekoratif cam işi ile uğraşan ustasının bunu yaptığını öğrendim.

18.05.2012

İlk önce 600 x 600 mm ebatlarında 2 adet 19 mm cam kestirdim. Plaka camlar her ne kadar düz gibi görünse de aslında yüzeyleri düz değildir. 2 cam plaka birbirine daha iyi yapışması için birbirine temas edecek yüzeyleri tam olarak düz hale getirmek için aşındırma işine başladım. 220 grit SC ile kısa bir çalışma sonunda iki yüzey arasında temas etmeyen noktalar belirmeye başladı.

19.05.2012

Bu şekilde merkez üstü merkez çalışma ile birbirine yapışacak her iki yüzey de tam olarak düz hale gelmeye başladı.

19.05.2012

Bir kaç saat sonra camların bir bölümünde çok az temas etmeyen yerler kaldı.

19.05.2012

Artık her iki cam bloğunun temas edecek yüzeyleri tam olarak düz hale geldi.

21.05.2012

2 tabaka camı su jeti ile hassas bir şekilde kestirdim. Camın ağırlığını azaltmak için alt tarafa gelecek olan parçada delikler açıldı.

21.05.2012

Su jeti ile kesimden sonra artık her iki parça da yapıştırılmak üzere hazır.

Bu arada aynanın çapını biraz daha büyütüp 20 ” ( 508 mm ) olarak değiştirdim. Teleskop dizaynı buna izin veriyordu.

22.06.2012

Füzyon yapıştırmada kritik sıcaklık 790 -810 derece arası bunun üzerindeki sıcaklıklarda cam erimeye başlıyor. Tabi bu camın içindeki maddeye göre değişebiliyor. Benim götürdüğüm cam bu sıcaklıklarda fotoğraftaki gibi eridi ve çöp oldu.

Burası bir cam firmasıydı, tekrar 19 mm kalınlığında 600 x 600 mm ebatlarında 2 adet cam kestirdim, füzyon yapıştırma için orada bıraktım. Bu kez aşındırma yapmadım arada hava boşluklarının kalmasını göze aldım. Hafifletme işlemi de olmadı.

Bu iki cam bloğu füzyon ile yapıştırıp kargo ile bana gönderdiler. Artık elimde 38 mm kalınlığında 600 x 600 mm ebatlarında, aralarında çok az hava boşluğu olan cam vardı.

Yine su jeti kesime götürdüm ve 510 mm çap olarak kestirdim.

01.07.2012

Daha önce yapmış olduğum aleti kullanarak orta bölümün daha çabuk aşınması için çalışmaya başladım. İki ayna arasındaki büyüklük farkı, önceki yapılan aynanın alçı üzerine seramik yapıştırılan aleti ile görülebiliyor.

01.07.2012

20 ” aynanın kaba aşındırma işi başladı. Camın ağırlığı yaklaşık 20 kg.

02.08.2012

20 ” çapa uygun yeni bir alçı kalıp hazırladım ve BTB seramikleri yapıştırarak aynı çapta alet elde ettim.

02.08.2012

30.08.2012

Kaba aşındırma bittikten sonra ince aşındırmaya geçtim. Bu çalışmalarda bittiğinde sıra artık cilalamaya gelmişti. Bu arada cilalama makinasında da bir takım değişiklikler yaptım. Optik reçine ile lap yaptıktan sonra günlerce sürecek cilalama ve biçimlendirme çalışmasına başladım.

08.09.2012

Cilalama işi devam ediyor.

20.10.2012

Cilalama işinin ardından sıra biçimlendirme işine geldi. Bu aslında en zorlu süreç. Defalarca test yapıp, bunun sonucuna göre ayna yüzeyinde çeşitli şekillerde çalışılıyor.

22.10.2012

24.10.2012

Ronchi test görüntüsü. RoC ( Eğrilik yarıçapı ) içi görüntüsü.

24.10.2012

Ronchi test görüntüsü. RoC ( Eğrilik yarıçapı ) içi görüntüsü.

24.10.2012

Ronchi test görüntüsü. RoC ( Eğrilik yarıçapı ) dışı görüntüsü.

24.10.2012

Bu arada Foucault testi yapmayı da öğrendim. Ronci testi ile yüzey hataları görülüp buna göre müdahale edilse bile, foucault testi ile sayısal olarak ne kadar hata olduğunu bulabiliyoruz.

Bunun için 3 eksende hareket edebilen bir platforma bağlı hassas bir mikrometre ile gölge geçişlerinin ölçümlerini yapıyoruz. Gözle gölge parlaklıklarına karar vermek zor olduğu için fotoğraf makinası kullanıyorum. Aynı zamanda bu düzenek ile Ronchi testi de yapabiliyorum.

24.10.2012

Önce bir maske yapıp aynayı bölgelere ayırıyoruz. Bu maskeyi ” Couder Mask ” isimli program ile yapıyoruz. Programa ayna çapı, odak uzaklığı ve bölge adedi verilerini girdikten sonra bir çıktı veriyor, bunu printer da yazdırıp, maket bıçağı ile gerekli yerleri kesiyoruz.

24.10.2012

Aynanın yüzeyine bıçak kenarından led ışığı göndererek tam RoC bölgesinde yarı gölge olması sağlanıyor. Burası çok hassas bir nokta, platform sağa-sola, yukarı-aşağı, ileri-geri haraket ettirilerek bu gölge yakalanır. Gölgelerin çapraz bölge pencerelerinde eşit miktarda olması gerekir.

Fotoğrafta 1. bölgedeki eşit gölgeler görülüyor.

24.10.2012

RoC dan dışarı doğru çıktıkça gölgelerin maske içindeki pencerelerde yer değiştiği görülür. Bu geçiş miktarları mikrometre üzerinde okunarak kaydedilir.

Fotoğrafta 3. bölgedeki eşit gölgeler görülüyor.

24.10.2012

Fotoğrafta 4. bölgedeki eşit gölgeler görülüyor.

24.10.2012

Fotoğrafta 6. bölgedeki eşit gölgeler görülüyor.

24.10.2012

Maske olmadan görülen bıçak kenarı görüntüsü.

24.10.2012

Faucoult Test Analysis yazılımına elde edilen veriler girildiğinde ayna yüzeyinin hatalarını görebiliyoruz.

Fotoğrafta aynanın Lambda 1/11 yaklaşık 49 nanometre hatalı olduğu görülüyor.

30.11.2012

Sıra geldi alüminyum ile kaplamaya.

30.11.2012

Vakum odasına yerleştirilen ayna vakum altında alüminyum buharı ile kaplanacak.

30.11.2012

Kaplama işi sona eriyor, vakum odası kapakları açılıyor.

30.11.2012

Artık aynamız teleskoba takılmaya hazır halde.

13.12.2012

Teleskobun gövdesinde bir kaç küçük değişiklik yaptıktan sonra ilk ışığı almaya hazır hale geliyor.

Soğuk bir kış günü Mustafakemalpaşa ilçesinin Tırnova köyüne hem İkizler ( Geminid ) meteor yağmuru gözlemi yapmak, hem de teleskoptan ilk ışığı almak için gidiyoruz. Zeki Aslan, Ethem Derman, Zeynel Tunca ve Eftal Çeki hocalarımız da bize eşlik ediyorlar.

13.12.2012

13.12.2012

13.12.2012

13.12.2012

13.12.2012

13.12.2012

13.12.2012

13.12.2012

13.12.2012

13.12.2012

13.12.2012

13.12.2012

Castor, bir çok gözlem şenliklerinde, halka açık etkinliklerde görev başındaydı.

19. Ulusal Gökyüzü Gözlem şenliğinden kapanış fotoğrafı.

Castor Elektronik Oluyor.

Castor manuel olarak kullanıldığı için, gözlem şenliklerinde ve diğer etkinliklerde gözlem yapmak sorun oluyordu. Takip etmediği için göz merceğinde hedeflenen obje kısa bir süre içinde görüntüden çıkıyor, her dakika tekrar tekrar ayarlamak gerekiyordu. Buna bir çözüm bulmak gerekiyordu. İnternette Dobson türü kundaklar için daha çok kullanılan ekvatoryal platform olduğunu gördüm ve Castor için bunu yapmaya karar verdim. Gerçi çok sağlıklı ve uzun süreli bir şey değil ancak yine de manuel halinden daha iyi. Bu sistemde yaklaşık 3 saat takip yapabiliyor, sonra ayarları bozup tekrar başa alınabiliyordu.

Bunun için Castor da değişiklikler yapmak gerekiyordu. Yeniden çizimler yapıp proje haline getirdim.

07.05.2018

Huş kontrplak parçalar CNC de kesildi.

Örümcek kolları ve ikincil ayna tutucuları değiştirildi.

İkincil ayna ve odaklayıcı çemberi hafifletildi.

Çubuklar ve ana ayna hücresinin bulunduğu kasa da değiştirildi.

30.06.2018

17.07.2018

Paslanmaz profilden yapılan 18 nokta ana ayna hücresi.

06.07.2018

Ekvatoryal platform için yapılan sonsuz dişliyi M16 kılavuz ile kendim açtım.

Castor ekvatoryal platformun üzerinde.

Castor parçalar halinde taşınıyor.

Castor Uludağ Astrofest etkinliğinde.

Castor Uludağ Astrofest etkinliğinde

Ekvatoryal platformun da çeşitli sorunları var. Bununla ilgili çözümler ararken, tam da bu sırada ONSTEP yazılımı ve grubu ile tanıştım. Açık kaynak kodlu bir yazılım, ucuz kart ve parçaları olan bir sistem. Hemen yeniden tasarım yaparak Castor’ u ALT / AZ teleskop haline getirecektim.

Bunun için teleskobun gövdesinde tekrar değişiklikler yapmak gerekiyordu. Step motorlar ve dişliler ile GOTO özelliği olan ve sürekli takip edebilen bir teleskop olacaktı. Bu kadar ağır ve büyük kütleli teleskobu iki küçük step motoru ile kontrol edebilecek hassaslıkta ve ideal dişli oranları ile teleskobu modifiye etmem gerekiyordu.

Rhino programında çizimleri yaptım, buna göre parçaları kestirdim. Gerekli olan parçaları tornacıda yaptırmaya başladım.

3 mm alüminyum levhayı lazer ile kestirdim. Bu tabanda olacak ve rulmanların üzerinde dönecek AZ parçaya monte edilecek.

AZ eksenindeki alüminyum parça kontrplak gövdeye monte edildi.

AZ eksenindeki poliüretan triger kayış ile yapılan dişli.

AZ eksenini döndürecek dişliler ve buna bağlanacak triger kayış.

22.12.2018

AZ ekseni redüktör ve buna bağlı dişli.

16.01.2019

AZ ekseni triger dişlisi.

ALT ekseni triger kayış dişli.

ALT ekseni dişli grubu.

Castor yenilenmiş hali ile.

ALT ve AZ eksenlerindeki redüktörlü step motorlar.

ALT eksenindeki step motoru, bunları kontrol eden ONSTEP kartı ve sistemi çalıştıran motosiklet aküsü.

Castor evin salonunda.

Castor ve Bulut.

Yenişarbademli – Melikler yaylası Ethem hoca ile gökyüzü gözlem şenliği.

Yenişarbademli – Melikler yaylası Ethem hoca ile gökyüzü gözlem şenliği.

Castor çalışıyor.

Gözlem şenliklerinde görüşmek üzere….